Javno filmsko preduzeće Republike Srpske “Srna film” osnovano je 1992. godine na Palama, s namjerom da bude producentska i distributerska filmska kuća. Prihvatilo se i prikupljanja arhivske filmske građe, pa je 1995. godine, Zakonom o kulturnim dobrima, u sastavu JFPRS “Srna filma” osnovana i Kinoteka Republike Srpske.
Vlada je tako osnovala ustanovu bez materijalno-tehničkih sredstava i prostora za rad.
Ali zahvaljujući upornosti ljudi koji su voljeli film i radili u “Srna filmu”, ova kuća je počela sa uspješnom proizvodnjom dokumentarnih filmova. Snimajući dokumentarnu arhivsku građu o događajima iz rata i stradanjima srpskog naroda, nastao je prvi dokumentarni film “Ljeto sam proveo”, Miodraga Tarane i Zorana Maslića, koji 1993. godine na Četrdesetom jugoslovenskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma dobija nagradu za najbolji film. Iste godine “Srna film” dobija dvije nagrade na Međunarodnom festivalu slovenskih i pravoslavnih naroda “Zlatni vitez” – Srebrnog i Bronzanog viteza.
Na Međunarodnom filmskom festivalu “Zlatni vitez” u Tiraspolju 1994. godine (Moldavska Pridnjestrovska Republika) “Srna film” je dobio prvu nagradu za selekciju. Tada je “Srna film” imao već šest zapaženih filmova. Godine 1995. dokumentarni film “Moj Milane” Duška Andžića, u produkciji “Srna filma”, osvaja nagradu za najbolju režiju na Jugoslovenskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma. Zatim dolaze specijalne nagrade filmovima “Sreća je ostati živ” Milovana Pandurevića, “Moj Milane” Duška Andžića, na međunarodnom festivalu u Moskvi, te nagrada “Aleksandar Nevski” filmovima “Priče iz zemunice” Dragana Tepavčevića i “Koje li je ovo doba noći” Dragana Elčića na Međunarodnom festivalu u Kijevu. Film Dragana Elčića “Koje li je ovo doba noći” dobitnik je specijalne nagrade na Međunarodnom festivalu u Drami (Grčka) 1998. godine, a 1999. godine je učestvovao na filmskom festivalu Alpe Adria, koji je održan u Trstu. Dokumentarni film “Malena” Dragana Elčića dobitnik je nagrade za najbolji ekološki film na Jugoslovenskom festivalu eko-filma na Kopaoniku 1998. godine i specijalne nagrade na Međunarodnom festivalu “Zlatni vitez” u Smolensku 1999. godine. Film “Povratak južnim planinama” Slavka Milanovića dobio je nagradu za najbolji ekološki film na Jugoslovenskom festivalu eko-filma na Zlatiboru 1999. godine.
Radeći u vrlo teškim uslovima, bez dovoljne finansijske podrške, “Srna film” je do kraja 1999. godine snimio 24 dokumentarna filma, od kojih je većina bila uvrštena u najužu selekciju na Jugoslovenskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma, te na međunarodnom festivalu slovenskih i pravoslavnih naroda “Zlatni vitez”. Ovo su uspjeli ostvariti prikupljanjem sredstava od sponzora i uz pomoć producentskih kuća iz Jugoslavije “Zastava filma”, “Film i ton”, “Kontakt filma” i Radio televizije Srbije. Osim snimanja dokumentarnih filmova, značajno je napomenuti dva projekta u realizaciji “Srna filma” – Azbučni video- bukvar sa slikovnicom na stihove Duška Trifunovića i knjigu “Genocid nad srpskom duhovnošću”. Vlada Republike Srpske je prvi put 1999. godine planirala određena budžetska sredstva za proizvodnju dokumentarnih filmova, ali je realizacija sredstava za pomenute projekte počela tek krajem godine, kada je, zbog vremenskih uslova, već završena optimalne sezona snimanja. Iz ovih sredstava 2000. godine realizovana su dva projekta: “Molitva”, u koprodukciji sa “Zastava filmom” i “Komunom” iz Beograda , i “Opstanak”, u koprodukciji sa “Zastava filmom”.
U sastavu “Srna filma” je i Kinoteka Republike Srpake, koja je Zakonom o kulturnim dobrima proglašena centralnom ustanovom zaštite kulturnih dobara iz oblasti filmske umjetnosti. Njen rad se svodi na prikupljanje, obradu, zaštitu i prezentaciju filmske građe na filmskoj i video-traci. Muzejski dio se sastoji od čuvanja stare filmske tehnike, plakata, filmske literature i publicistike. Pored filmskog materijala koji je dobavljen iz Sarajeva, Kinoteka raspolaže i značajnom arhivskom građom na video-traci, koju su snimale ekipe “Srna filma” s materijalom dobijenim od drugih kuća. Kinoteka Republike Srpske sarađuje sa Jugoslovenskom kinotekom, i kao plod te saradnje je projekat “Dvadeseti vijek – vijek filma”. U okviru ovog projekta je krajem decembra 1999. godine u Srpskom Sarajevu prikazan ciklus od desetak filmova najpoznatijih svjetskih reditelja pod nazivom “Vijek filma”, te prezentovana izložba “Sto godina filma u Srbiji”, kao i niz drugih sadržaja iz oblasti filmske umjetnosti, prvenstveno edukativnog karaktera.
Kontakt:
Adresa: Srpskih ratnika 4
tel/faks: 057/223-596
kinoteka: 057/227-762
e-mail: srna_film@paleol.net